Toen ik zwanger was dachten we na over een naam. We vonden niet direct iets dat ons aansprak. Totdat ik een droom kreeg over mijn kind en ze had een duidelijke naam, namelijk Noa! Ik vertelde deze droom aan mijn man en hij was het eigenlijk meteen eens met die naam. Het bleek ook nog eens wonderschoon te allitereren met onze achternaam. Uiteraard zochten we ook op wat de naam betekende, en dat was ‘troost’ en ‘rust’. Een fijne betekenis, voor wat vast een fijn kind zou worden!
Rond Noa’s geboorte maakte ik een gedicht voor haar dat verwees naar de Ark van Noach. Het boeiende en bekende verhaal over de man die mens en dier een mogelijkheid gaf om te schuilen tijdens de zondvloed: een plek van troost en rust. Het feit echter dat God deze aardse ramp in scène zou hebben gezet, stond me altijd tegen in het verhaal. Het klopte voor mijn gevoel gewoon niet. Welke God, als hij daadwerkelijk God was, zou zoiets doen?
Maar dat verandert totaal wanneer je de Cursus in Wonderen volgt en je God leert zien als onze bron, waarmee we nog altijd in diepe verbinding staan, waar we alleen tijdelijk (zo lijkt het) het contact mee zijn verloren, door de sluier van deze wereld. God staat gelijk aan Liefde, een liefdevolle Vader* en niet de bestraffende, boze Vader zoals hij door bijbel en kerk vaak wordt afgeschilderd. Voor mij was een ding zeker. Welke natuurramp, oorlog of hel we hier ook doormaken, God had daar niets mee te maken! Wij willen dingen verklaren op die manier, maar wie zegt dat, als het voor ons ‘goed’ voelt God de rol te geven van de duivel die zijn kinderen doodt, dat dat dan de werkelijkheid is?
Hoe alle hel in deze wereld dan ontstaat, is volgens de Cursus duidelijk: dat komt door onszelf! De illusie die we hebben gemaakt is diepgaand en geloofwaardig, anders zouden we er niet inzitten. Stap voor stap leert de Cursus ons hoe deze illusie in elkaar zit en waarom zij moeilijk te doorzien is voor ons. Dit is eigenlijk fantastisch! Want als we ons stapje voor stapje kunnen ontdoen van deze illusie, dan is er dus hoop. Dan kunnen we ooit weer ervaren dat we onze bron, onze liefhebbende Vader, nooit hebben verlaten!
De aarde en het aardse bestaan kent veel schoonheid maar helaas ook rampen, oorlogen, crises en grote tegenspoed. Op mondiaal niveau en op micro niveau. Wat ik leer van Noach’s verhaal zijn een paar dingen. Dat het belangrijk is om bij een ramp veiligheid te zoeken. Wat er ook gebeurt om je heen, in de storm is er altijd een stil punt: het oog van de storm, waar windstilte heerst. Daar moet je heen! We moeten ons niet gek laten maken door wat er om ons heen gebeurt. Wij kunnen het vanaf dit niveau gewoon niet overzien. Dus wat te doen? Wachten. Sterk blijven. En…. geduld en vertrouwen hebben.
Noach en alle mensen en dieren op zijn ark wachtten ook: ze hielden de moed erin, en hadden volledig vertrouwen. In de Cursus staat het heel mooi, over vertrouwen en geduld hebben:
“Patience is natural to those who trust. Sure of the ultimate interpretation of all things in time, no outcome already seen or yet to come can cause them fear.” (M. 4. VIII. 9-10)
Noach is voor mij een metafoor voor de ark van stilte in onszelf, dat is de ‘Ark van Veiligheid’ (T 29. VII) waar de Cursus ons over leert. Het is die plek waar we op adem kunnen komen, als alles in elkaar lijkt te storten.
Op het geboortekaartje van mijn dochter Noa staat een deel van mijn gedicht voor haar:
Het is zoveel, Noa, wat je ons geeft
Of is het voor jou gewoon leven
en diep van binnen weten:
‘Ik hoef alleen maar Noa te zijn’
In de Cursus staat:
“No secret promise you have made instead has shaken the foundation of his home. The winds will blow upon it and the rain will beat against it, but with no effect. The world will wash away, and yet this house will stand forever, for its strength lies not within itself alone. It is an ark of safety, resting on God’s promise that His Son is safe forever in Himself.” (T. 28. VII. 7:2)
Dat was wat God bedoelde met de regenboog, die aan de hemel stond toen de zondvloed voorbij was in het verhaal van Noach. Dat was zijn belofte. In onszelf zit die stille plek waar we altijd weer op adem kunnen komen en erop vertrouwen dat we daar altijd veilig zijn, want we zijn daar bij God. Onze waarde ligt daar bij Hem, vast en ongeschonden. Voor Noa heb ik dat altijd zo gewild, dat zij veilig is in zichzelf, dat ze enkel zichzelf hoeft te zijn. En ik zie dat haar van nature doen, de rust zoeken in zichzelf en die ook nemen. Zo maakt zij de verbinding en kan er weer tegen. Misschien geldt ook hier ‘What’s in the name!’ Toen ze nog heel jong was, een jaar of zes, werd haar wel eens gevraagd, 'Noa wat wil je later worden?' Dan gaf ze je standaard als antwoord: 'Niets, ik ben gewoon Noa.' En zij wist toen helemaal niet van het bestaan van mijn gedicht!
Nu, in deze onzekere tijden, zit er niets anders op dan te proberen mijn vertrouwen vast te houden en het geduld op te brengen om de antwoorden zich te laten ontvouwen. Er zijn geen pasklare antwoorden, en slechts achteraf zijn conclusies op z’n plek. Ik houd de hoop vast, ik kan niet anders.
*In de Cursus in Wonderen is wordt God Vader genoemd. Niet omdat hij per se mannelijk zou zijn, in wezen is God namelijk genderloos. Dit is dus puur terminologie. Je kunt God zien als mannelijk, vrouwelijk, of zonder geslacht.
Alle referenties naar de Cursus zijn naar ‘Course in Miracles - Complete and Annotated version’ (CE) van de Circle of Atonement
Wat een mooie filosofische gedachten, Valentine. Ik heb het met plezier drie keer gelezen, om de diepere betekenis te doorgronden, en om mijn eigen gedachten in overeenstemming te brengen met hetgeen je schrijft.
Ik zie zoveel raakvlakken met mijn eigen levensbeschouwing, dat ik niet weet waar te beginnen. Ik zie de dingen vanuit een andere hoek, de nuchtere en analytische kijk op het leven. Maar er lichten zoveel gloeilampjes op in dit filosofische schemergebied, dat het prettig voelt om me er in te begeven.
Om te beginnen vind ik je metafoor van de ark van stilte prachtig. Ik kreeg voor mezelf nooit het beeld los van een fysieke ark met alle heisa eromheen. Als je het beschouwt als het diepste punt van innerlijke rust, waarvan je weet hebt dat het in je zit en dat je het kunt vinden, dan is dat een bron van troost en zekerheid in moeilijke tijden. Ik heb dat punt ook, alleen heeft het bij mij geen naam. Ik weet, dat het er is, dat is voldoende. In dit punt kom je het dichtst bij jezelf, of bij God, hoewel ik die naam niet gebruik. Ik vind “God” te gekunsteld, als naam voor iets, wat we niet kunnen verklaren, te veel een eigendom van religies, ook. Alsof er patent op rust, op de naam God. En dat er daarom ook makkelijk misbruik van kan worden gemaakt. Ik heb het liever over ‘voorzienigheid’, hoewel dat ook een religieuze term is. Maar het is meer to the point, en daarom bruikbaar voor mijn gedachten.
Als ik toeval en voorzienigheid als twee strijdige begrippen tegen elkaar afweeg, heb ik alleen mijn eigen leven als bewijsmateriaal. Met een analytische blik kan ik in retrospectief gebeurtenissen in mijn leven trachten in een logisch verband te brengen. Om daar méér dan alleen louter toeval uit te halen. Dat er een ‘voorzienigheid’ bestaat, wordt in de wetenschap niet langer betwijfeld, maar hoe die zich manifesteert is nog steeds niet bekend. Tipjes van de sluier in de quantum-mechanica en biologie heb ik wel gezien. Het begrip tijd is relatief, niet meer dan een stilstaand beeldje in een film waarin de volgorde van de beeldjes het verloop van de tijd bepaalt; er zouden parallelle universa kunnen bestaan, ook daar heb ik het een en ander over gezien. In theorie kunnen onverklaarbare zaken daarmee verklaard worden. Je komt dichter bij wat God is. Om het op mezelf te betrekken, is die wetenschap wel prettig. Ik heb veel moeite gedaan, om mezelf te leren kennen, om mijn levensgebeurtenissen in een helder perspectief te zetten. Ik kan nu in retrospectie terugkijken op bepaalde gebeurtenissen, kantelpunten in mijn leven, en er zin in zien. Dat het zo moest gaan, zoals het ging. Daarvoor moest ik wel diep gaan, erkennen dat autisme me altijd al parten had gespeeld en een grotere invloed op mijn leven heeft gehad dan ik bliefde toe te geven. Maar eerlijkheid tegenover jezelf is het enige. Durven aanvaarden wie je bent, je daar aan conformeren. Dichter bij voorzienigheid – of God – kom je niet, maar het biedt houvast voor de toekomst. Weten dat er diep in jezelf een rustpunt is, een anker, een onwrikbare zekerheid dat je in de moeilijkste omstandigheden jezelf trouw kunt blijven, als je jezelf daar maar aan over kunt geven. Aan dat vertrouwen.
Dank je wel Ronald voor je mooie en uitvoerige reactie! Heel fijn dat ik met dit verhaal dichtbij jouw wereld kom. Het diepe stille punt waarin we dichter bij onszelf zijn (en daarmee bij God, of, zoals jij het noemt voorzienigheid) is van het grootste belang. Wat we echter doorgaans vergeten, is dat we vanuit dat stille punt ook weer in contact staan met de ander. Het is een ander soort contact dan reageren op wat er om je heen gebeurt. Als ik nu naar buiten loop, is er altijd wel iets dat op mijn pad komt waar ik om moet ‘reageren’. Ik kan ‘opgewonden’ raken van wat ik zie, het kan me irriteren, alles is mogelijk. ‘Ben ik wel veilig hier?’, zou je jezelf kunnen afvragen? Mijn antwoord is ‘ja’, maar alleen als ik naar buiten ga vanuit die stille kracht, je noemt het zo mooi het anker. Ik hoef niet op alles te reageren, en ik hoef zeker niet mijn gevoelens zich over elkaar heen laten rollen, want, geef je gevoelens die kans en ze doen het! Als ik een stap terug neem om te overzien, ervaar ik de stille zekerheid weer en hoop er dan voor iedereen te kunnen zijn. Vanuit rust en liefde. Ik zeg niet dat het me altijd lukt, maar daar streef ik naar. De Cursus in Wonderen helpt me enorm daarmee. Het is niet ieders pad en waarschijnlijk niet het jouwe, maar ik zoek verbinding, los van iemands overtuigingen. Ik zoek verbinding met iemands Zijn. Mijn stille zelf, groet jouw stille zelf. Er wordt al genoeg geschreeuwd, uit pijn en onmacht. En dat is heel begrijpelijk, want er IS veel pijn en onmacht!
Door jouw autisme wordt je waarschijnlijk gedwongen de stilte in te gaan en vaar je daar wel bij, maar ook jij zoekt de verbinding. Dat heb je immers bij deze gedaan en dat vind ik goud waard. Niets is in die zin van elkaar gescheiden!
Ik voel dat ook zo, ik streef er ook naar. Maar er zit zoooooo veel in de weg… Externe triggers, mijn autistische rechtvaardigheidsgevoel dat opspeelt, het is soms moeilijk beheersbaar. Doordat ik mezelf wat beter begrijp, biedt het ook de kans om er bewust niet op in te gaan, op die triggers. Dat lukt me lang niet altijd, maar ik ben me ervan bewust dat ik het doe. En bewustwording is een belangrijke stap naar het vinden van innerlijke rust. Verbinding met mensen vanuit de diepste rust, je stille kern, je anker, dat is eigenlijk wat telt. Volgens mij doe ik dat nog veel te weinig. Maar soms lukt het, gaat het vanzelf. Dat zijn de momenten die maken dat je je goed voelt, op je plaats, in vrede met alles om je heen. Heerlijk.
Een gevoel van dankbaarheid overkomt me dan ook wel, dat ik het heb mogen ervaren. Ik kan het moeilijk uitleggen in woorden, maar we praten wel een keer bij. Dat lijkt me leuk.
O, ik vergat nog te zeggen, dat ik met tekenen dicht bij die stilte kom. Dat straal ik ook uit naar anderen, als die er bij zijn. Komt niet zo vaak voor. Als ik alleen zit te tekenen, raak ik ook aan die stilte.
Dank voor je mooie reacties opnieuw Ronald. Je bent al net zo’n goede schrijven als tekenaar! Wat mooi ook te beseffen dat jouw vak je brengt op die stille plek: het juiste werk heb je dus gekozen. Lieve groetjes, Valentine